bihar board class 10 sanskrit ch 2 पीयूषम् bhag 2
Class 10th Sanskrit Chapter 2 { पाटलिपुत्रवैभवम् }
class 10th sanskrit ch 2 patliputra vaibhavam Questions Answer solutions Patliputra vaibham ch 2
bihar board class 10 sanskrit ch 2 पीयूषम् bhag 2 BSEB PATNA BIhar school examinations board sanskrit solutions chapter 2 patliputra baibham
मौखिकः
प्रश्न
1.पाटलिपुत्रनगरस्य विषये द्वे वाक्ये संस्कृतभाषायां वदत ।
उत्तरम् –
(i) पाटलिपुत्रनगरं अति प्राचीन नगरं वर्तते ।
(ii) अस्य नगरस्य वर्णनं साहित्य ग्रंथेषु उपलभ्यते ।
प्रश्न
- अधोलिखितानां समस्तपदानां विग्रहं वदत- सचिवालयः, गोलगृहम्, महीतलतिलकम्, महानगरम्, सरस्वतीकुलगृहम् |
उत्तरम्-
सचिवालयः =सचिवानाम् आलयः (षष्ठी तत्पुरुषः)
गोलगृहम् =गोलं तत् च गृहम् (कर्मधारयः)
महीतलतिलकम् =महीतलस्य तिलकम् (षष्ठी तत्पुरुषः)
महानगरम् = महत् च तत् नगरम् (कर्मधारयः)
सरस्वतीकुलगृहम् =सरस्वत्याःकुलगृहम् (षष्ठी तत्पुरुषः)
प्रश्न
- सन्धि-विच्छेदं वदत
उत्तरम्-
नगरेष्वन्यतमम् =नगरेषु + अन्यतमम्
ग्रामोऽयम् =ग्रामः + अयम्
कालान्तरेण = काल + अन्तरेण
पटनेति= पटना + इति
निर्गतः = निः + गतः
पाटलिपुत्रवैभवम्
प्रश्न
-
अघोलिखितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृतभाषया लिखत- bihar board class 10 sanskrit chapter 2
प्रश्न
(क) कुट्टनीमताख्यं. काव्यं कस्य कवेः रचना अस्ति ?
उत्तर— कुट्टनीमताख्यं काव्यं दामोदर कवेः रचना अस्ति ।
प्रश्न
(ख) पाटलिपुत्रं कस्याः नद्याः तीरे अवस्थितमस्ति ?
उत्तर—पाटलिपुत्रं गंगानद्योः तीरे अवस्थितमस्ति
प्रश्न
(ग) चन्द्रगुप्तमौर्यस्य काले अस्य नगरस्य रक्षाव्यवस्था कीदृशी आसीत् ?
उत्तर—चन्द्रगुप्तमौर्यस्य काले अस्य नगरस्य रक्षाव्यवस्था अत्युत्कृष्टा आसीत् ।
प्रश्न
(घ) राज्ञः अशोकस्य समये अस्य नगरस्य वैभवं कीदृशम् आसीत् ?
उत्तर- राज्ञः अशोकस्य काले अस्यनगरस्य वैभवं अत्युत्तममासीत् ।
प्रश्न
(ङ) काव्यमीमांसानामकं ग्रन्थं कः अलिखत् ?
उत्तर—काव्यमीमांसानामकं ग्रन्थं राजशेखरः अलिखत ।
प्रश्न
-
bihar board class 10 sanskrit chapter 2 अधोलिखितानां शब्दानां सन्धिविच्छेदं कुरुत्त-
उत्तरम् –
पाणिनिपिडलाविह = पाणिनिपिडलो + इह
अत्युप्कृष्टासीदिति=अति + उत्कृष्टा + आसीत् + इति
उत्सवाश्च = उत्सवाः +च
अस्योत्तरस्याम् = अस्य उत्तरस्याम्
गाँधीसेतुर्नाम = गाँधीसेतुः + नाम
नगरस्यास्य = नगरस्य + अस्य
पुष्पाश्रिताः= पुष्प+आश्रिताः
प्रश्न
- सन्धि कुरुत
उत्तरम् –
बहुलम् + उत्पादनम् = बहुलमुत्पादनम्
गङ्गायाः + तीरे= गंगायास्तीरे
नगरे + अस्मिन् = नगरेऽस्मिन्
च + अस्ति = चास्ति
शब्दः + अपि = शब्दोऽपि
सर्वदा + आक्रान्तम् = सर्वदाक्रान्तम्
इति + एते = इत्येते
प्रश्न
-
अधोलिखितानां पदानां स्ववाक्येषु संस्कृते प्रयोगं कुरुत- यद्यपि, सम्प्रति, अतीव, महान्, नगरम्, अत्र
उत्तरम् –
यद्यपि – यद्यपि सः कुरूपः अस्ति पञ्च विद्वान् अस्ति ।
सम्प्रति-सम्प्रति त्वं किं पठसि? अतीव-पाटलिपुत्रस्य महात्मयं अतीव प्रसिद्धम् ।
महान्- देवदत्तः महान् चतुरः अस्ति ।
नगरम् – पटना नगरं गंगा तीरे अस्ति ।
अत्र-अत्र त्वं किम् करोसि?
- रिक्तस्थानानि पूरयत
प्रश्न
(क) गङ्गायाः उपरि गाँधीसेतुर्नाम………………. महादेशस्य दीर्घतमः सेतुः अस्ति । (अफ्रीका / एशिया)
उत्तरम् – / एशिया
प्रश्न
(ख) पाटलिपुत्र नगरे प्रसिद्ध…………….. अस्ति । (गोलगृहम् / ताजमहलम् )
उत्तरम् – गोलगृहम्
प्रश्न
(ग) पाटलिपुत्रस्य नामान्तरं…………..प्राप्यते । (कुसुमपुरम् / माधवपुरम् )
उत्तरम् – कुसुमपुरम्
प्रश्न
(घ) कौमुदीमहोत्सवः ……………….. अतीव प्रचलितः । (आङ्ग्ङ्गलशासनकाले / गुप्तशासनकाले )
उत्तरम् – गुप्तशासनकाले
प्रश्न
(ङ) पाटलिपुत्रस्य ………………. दिशि गङ्गा नदी प्रवहति । (पूर्वस्याम् / उत्तरस्याम्)
उत्तरम् – उत्तरस्याम्
प्रश्न
(च) गोविन्दसिंह सिखसम्प्रदायस्य ………………… गुरुः आसीत् । (प्रथमः / दशमः)
उत्तरम् – दशमः
प्रश्न
- अधोलिखितेषु वाक्येषु रेखाङ्कितपदानि आधारीकृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-
प्रश्न
(क) तत्र तीर्थयात्रिणः दर्शनार्थमायान्ति ।
उत्तरम् – तत्र के दर्शनार्थमायान्ति ?
प्रश्न
(ख) मध्यकाले पाटलिपुत्रं वर्षसहस्रपरिमितं जीर्णतामन्वभूत् ।
उत्तरम् – कस्मिन्काले पाटलिपुत्रं वर्षसहस्रपरिमितं जीर्णतामन्वभूत् ?
प्रश्न
(ग) मुगलकाले पाटलिपुत्रस्य समुद्धारो जातः।
उत्तरम् – मुगलकाले कस्य समुद्धारो जातः ?
प्रश्न
(घ) तत्र सर्वे जनाः आनन्दमग्नाः अभूवन्।
उत्तरम् – तत्र सर्वे जनाः के अभूवन्?
प्रश्न
(ङ) तत्र भगवान् बुद्धः बहुकृत्वः समागतः।
उत्तरम् – तत्र कः बहुकृत्वः समागतः ?
प्रश्न
(च) नगरस्य शोभा अशोकस्य समये सुतरां समृद्धम् ।
उत्तरम् – नगरस्य शोभा कस्य समये सुतरां समृद्धम् ?
प्रश्न
- रेखाङ्कितपदेषु प्रयुक्तां विभक्तिं लिखत –
प्रश्न
(क) काले-काले उत्सवाः भवन्ति स्म।
उत्तरम् – सप्तमी
प्रश्न
(ख) तस्य सङ्केतः अनेकेषु ग्रन्थेषु लभ्यते ।
उत्तरम् – षष्ठी
प्रश्न
(ग) नगरम् इदं पटनेति नाम्ना प्रसिद्धिमगात्।
उत्तरम् – प्रथमा
प्रश्न
(घ)कौमुदीमहोत्सव: महान् समारोहः आसीत् ।
उत्तरम् – प्रथमा
प्रश्न
(ङ) दुर्गापूजावसरे तादृशः एव समारोहः दृश्यते।
उत्तरम् – सप्तमी
प्रश्न
-
स्तम्भद्वये लिखिताना शब्दानां मेलनं कुरुत-
उत्तरम् –
(क) (ख)
मही पृथ्वी
सुतराम् अत्यधिकम
पुरन्दरः इन्द्रः
अन्यतमम् एकतमम्
उत्कृष्टा प्रकृष्टा
आगतः आगच्छत्
BIHAR BOARD CLASS 10TH SANSKRIT CHAPTER 1 SOLUTIONS
हम आशा करते हैं कि आप इस पोस्ट को पढ़कर परीक्षा में अच्छे स्कोर प्राप्त करेंगे। हम आशा करते हैं कि आपको यह जानकारी अच्छी लगी होगी। बिहार बोर्ड कक्षा 10वीं संस्कृत पुस्तक समाधान, बिहार बोर्ड कक्षा 10वीं संस्कृत समाधान PDF एवं इस पोस्ट में दिए गए सभी प्रश्न उत्तर और अध्ययन सामग्री छात्रों को पाठ्यक्रम में शामिल सभी अवधारणाओं को तैयार करने में मदद करेगी।
अगर कही पर आपको कुछ गलत लिखा हुआ दिखा तो मुझे कमेंट कर जरूर बताएं |
THANKS FOR VISITING BOARDSOLUTIONS.IN